6. Достони дувоздаҳ пушти Барак Обама

Мисли ин буд, ки Барак заррабине дар даст аз кӯчаҳои пурхок нақши пойи падарро меҷуст. Аз танаи дарахтон ламси дастони ӯро, аз дару девор акси садояшро ва аз чашму абрӯи хоҳару бародаронаш нишонаҳои ирсии вайро. Вақте бо шодию фараҳи беинтиҳо фарзандони падарро оғӯш мегирифт, бӯйи падарро мешамид ва нигоҳи гарми ӯро аз гӯшае ҳис мекард.

Хоҳараш Оума мегуфт, бо вуҷуди солҳои зиёди зиндагии зери як бом падар барояш ҳамоно ношинохта боқӣ мондааст. “Фикр мекунам, ҳеч кас ӯро нашинохтааст ва касе нест, бигӯяд, ки чӣ касе будани ӯро медонад.”

Оума ӯро “пирамард” ё “мӯйсафеди мо” меномад. Ҳар бор ки ба акси ӯ менигарад, аввал чашмонаш тар мешаванд ва сипас ларза ба андомаш меафтад. Ҳарчанд “духтар — синаи раҳм” ва дилсӯзи ҳамешагии падар аст, муҳаббати Барак нишон медиҳад, ки писар ҳам метавонад, синаи раҳм, ишқ ва садоқат бошад.

Оума фикр мекунад, Барак солҳо ташнаи дидору навозиши падар будааст ва бо қиссаҳои аҷибу ғарибу тақрибан устураие дар бораи падар бузург шудааст. Падари ормонӣ. Шояд дарвоқеъ падар барои Барак мафҳуме бузургтар аз падар мебошад. Падар барои вай на танҳо падар, балки сарнавишт ва на танҳо сарнавишти ӯ, балки сарнавишти Африқост.

Африқои нофаҳмо ва мармуз. Худи Барак мегӯяд, падараш мисли шамол, оташ, хоку об ё ҳавое барои нафас кашидан содаву фаҳмост, аммо ба ҳамин андоза нофаҳмо.

Хешонаш Баракро ба як маҳалли зебоманзаре меоранд ва заминҳои бобояшро ба ӯ нишон медиҳанд. “Падарат дар ин боғу киштзорон хеле заҳмат кашидааст ва арақи ҷабин рехтааст.” Вай ба дарахтону буттаҳои сабз менигарад. Бод буттаҳоеро меҷунбонад. Барак фикр мекунад, ҳамин лаҳза падараш аз паси буттаҳо хандон берун хоҳад омад.

Муҳаббати Барак ба падараш то андозае як ишқи орифонаи сӯфиёнро ба хотир меорад. Роҳи ӯ ба сӯи падар аз Ҳаваӣ ба Ню Йорк, аз Чикаго ба Порис, Аз Мадрид ба Найробӣ шабеҳи зинаҳои маърифату тариқати сӯфиёна аст. Вай мехоҳад, ба падари хеш бирасад, дар ӯ фано ёбад ва дубора зода шавад…

Вақте кас ба мулки дигаре меравад, барояш фурсате даркор аст, ки ба созу навои он ҳамоҳанг шавӣ. Лекин Барак ҳатто надонист, он лаҳзаи вуруд ба ритми ҷои нав кадом буд. Вай ҳис мекард, дар ҳамин диёр ба дунё омадаву тамоми умр дар ҳамин ҷо зистааст.

Мошини “Ролл-ройс”-аш дар паркинги Чикаго монда буд, аммо дигар ба ёдаш намеомад, зеро лаззате баробар ба харсавории пайроҳаҳои Кенияро надошт.

Меҳмонию зиёфатҳо аз деҳа ба деҳа, аз манзиле ба манзили дигар, бо мошину қатори роҳи оҳан идома мекунанд. Аз ҷой ба ҷое даҳҳо ақрабои нав ба қофилаи Барак Обама ҳамроҳ мешаванд. Роҳ ба сӯи рустои модаркалон ва сари мадфани падар аст.

“Зани хомфарбеҳ ва хандорӯ маро ба оғӯш кашид ва бӯсид. Дар пушти сари ӯ ягон 15 нафари хурду калон мисли издиҳоме дар канори реҷаи ҳарбӣ ба сӯи ман табассум ва дастафшонӣ мекарданд.” — Менависад Барак дар бораи аммаш Ҷейн ва фарзандону наберагони ӯ, ки ҳамагӣ Баракро ғойибона мешинохтанд ва дар борааш зиёд шунида буданд. Онҳо бо навбат ӯро ба канор мекашиданд ва аз гунаҳояш мебӯсиданд.

Наслҳои ин авлодӣ хосияти шигифтангезе доштанд, ки ҳарчанд ба падару модар эҳтироми бузург қойил буданду ҳастанд, дар кору кирдори худ озод ва мустақиланд. Онҳо хеле зуд ба воя мерасанд. Дар оила аз хурдсолӣ кори зиёде мекунанд ва дар синни 16-17-солагӣ шояд ба натиҷае мерасанд, ки хидмати худро дар баробари хонавода бо муваффақият анҷом додаанд, воме пеши онҳо намондааст ва акнун бояд зиндагии хешро оғоз кунанд. Бо роҳи худ бираванд.

Оила низ ингуна аст, ки ҳаққи ҳеч яке аз атфолро фаромӯш намекунад ва ҳатто ба камтарин нописандӣ дар баробари хурдтарин кӯдак роҳ намедиҳад. Ҳар кӯдак аз хурдӣ барои ҳама ҷойгоҳи баланди эътирофшудаи худро дорад ва ҳар кӯдак инсон аст.

Кейзиа, ҳамсари падараш ва модари Оумаву Рой Обама, бо оби дида Баракро ба оғӯш мекашад ва мегӯяд, “писарам омад, писарам омад…”

Фарзандон, қатъи назар, ки аз модарони гуногун ба дунё омадаанд ва ё солҳо дур аз ҳамдигар зистаанд, ба якдигар меҳри беандоза доранд ва ҳамеша, дар ҳама ҳолат ба якдигар мадад мерасонанд. Ҳеч чиз наметавонад, беэътиноӣ ва ё камбинӣ дар нисбати ҳамдигарро далел гардад.

Ин хулосаҳо аз тасвирҳое бармеоянд, ки Барак ба шакли хотираҳои сафари Кения дар китобаш ҷой додааст. Барои мани хонанда пурсише халқ мешавад, ки чӣ гуна мумкин аст, озоду мустақил буд ва ҳамзамон қонунҳои нонавиштаи авлодииро риоят кард? Марзи ин таносуб оё дар куҷост?

Тазоди дигар ин аст, аксари фарзандон дар ин хонавода афроди ғайримуқаррарӣ ва ҳатто метавон гуфт, инқилобиянд. Модаркалонаш, ки ҳар лаҳзаи муносибу номуносиб аз пешонаи Барак мебӯсид ва ҳамеша мехост, Барак дар паҳлуяш нишаст бошад, саргузашти авлодро барои набераи раҳдураш ҳикоят мекунад.

“Якум Мивиру буд. Пешгузашти ӯ маълум нест. Аз Мивиру Сигома шуд, аз Сигома Овинӣ, аз Овинӣ Кисодҳӣ, аз Кисодҳӣ Огело, аз Огело Отондӣ ба дунё омад, аз Отондӣ Обонго, аз Обонго Окотс ва аз Окотс Опайо зода шуд. Номи заноне, ки онҳоро таваллуд кардаанд, дар ёдҳо нест, зеро одати мардуми мо ҳамин аст.”

Ба нақли модарбузург, Окотс аз манотиқе наздик ба Угондо ба ин минтақа кӯчида буд. Вай қабилаи худ, луоро ба ин ҷо овард ва чунин тасмим гирифтанд, ки ҷои хубе барои киштукор аст. Баҳр ҳам наздик аст ва метавон бо моҳигирӣ рӯз бурд.

Луо қабилаи ҷангҷӯ набуд, аммо вақте биёбонро ба гулистон табдил дод, қабилаҳои дигар яке паси дигар ба қаламрави он ҳамла мекарданд. Дар ин ҳолат ҷангҷӯ набошӣ ҳам, бояд битавонӣ, ки аз худ, номуси зану фарзанди худ, аз молу маноли хеш дифоъ карда тавонӣ. Овинӣ на танҳо кишоварз ва чорводори моҳир, балки ҷанговари далер низ буд ва борҳо ғоратгаронро шикаст дода, мардуми худро ҳимоят кардааст.

Опайо писари Окотс, шояд нахустин касе буд, ки қабиларо тарк кард ва дар соҳил барои афроди дигар ба кор пардохт. Вақте сармоя ҷамъ кард, замин харид ва хонаву дар кард. Аммо дар айни ҷавонӣ даргузашт ва ду зану чандин фарзандро танҳо гузошт. Писари калонии ӯ — Обама, ҳарчанд ҳанӯз кӯдак буд, сарвари хонавода шуд ва баъд аз бозгашт ба қабилаву чанд муддат зиндагӣ, мисли падараш онро тарк гуфту коргари кирояи як заминдор шуд.

Обама ҳунару заковат ва заҳматкашии бузурге дар кишоварзӣ нишон дод ва заминдор тасмим гирифт, ӯро ба хонадомодӣ бипазирад. Пас аз чанде ҳамсари Обама — духтари калонии заминдори сарватманд фавтид ва заминдор духтари хурдияш — Няокеро ба Обама дод. Тадриҷан Обама замоне ҳатто чаҳор зан дошт, ки аз онҳо фарзанди зиёде ба дунё омад.

Обама заминҳои бекорхобидаеро тоза кард ва боғу киштзорони паҳноваре бунёд намуд. Вай рама ва подаҳои зиёдеро соҳиб шуд. Бар замми сармояаш, вай шахси доное буд, ки қабила барои машварат ҳамеша ба ӯ руҷӯъ мекард.

Бобои Барак — Онянго писари панҷуми Обама ва Няоке будааст. Як шахси комилан ғайримуқаррарӣ, ки хислатҳояш баъдан дар падари Барак, ки низ Барак ном дошт ва худи Барак такрор мешаванд.

Ҳусейн Онянго Обама, марди мусулмон, ки дар соли 1895 ба дунё омада, дар соли 1979 фавтидааст, сарнавишти наҷибу нодир ва пурмоҷарое дорад. Ва ба ҳамон асроре, ки Соро — аммаи Барак гуфта, яке аз сабабҳо ва ё шояд баҳонаҳои итобу ҷудоии Соро аз авлодӣ шудааст, ба ин мард пайванд мегирад.