Садое бо хуни чашми шоирон

Дориюши Иқболӣ номи хуш ва иқболи баланд дорад, ки метавонад, бо садои марғуладораш дарди дили ҳазорон нафарро ба гӯши оламиён расонад. Таронаҳои нави ӯ ва ҳам таронаҳои деринааш низ дар пасманзари рӯйдодҳои имрӯзаи Эрон дилгудоз ва пурсӯз садо медиҳанд ва ҳолати равонии рӯшанзамирони ватандӯстро бозгӯ мекунанд.

“Савор хоҳад омад” аз тозатарин чакомаҳои ӯст бар матни Симини Беҳбаҳонӣ, шоираи беҳамто, ки дар Тоҷикистон ҳам машҳур аст. Корномаи умрбодии Дориюш намунаи барҷастаи нақши як рӯшанфикр ва эҷодкор дар ҷомеа аст. Дареғо, ки ҷомеаи мо чунин шахсиятҳоро надорад ва агар чунин бузургворон пайдо шаванд, худи мо онҳоро азийят хоҳем кард. Онҳое ки дар умқи ғам ба сар мебаранд, ҳамеша ташнаи шодиянд ва дардро дӯст надоранд.

Миллатҳо низ мисли инсонҳо, агар ҳама умр одат доштаанд, ки хоксору сарбазеру шикастанафсу фақиру бекас бошанд ва ба қурбонӣ будан одат кардаанд, ҳеҷ гуна қиёмро нахоҳанд пазируфт. Исён вижаи ашрофони рӯҳ аст.

Таронаҳои Дориюшро аз оғози солҳои 1980 ба ин сӯ дӯст медорам ва ҳар сари чанд вақт онҳоро гӯш мекунам. Дар онҳо ҳам садои хунёгар, ҳам оҳанги дилрас ва ҳам матни олӣ онгуна дар ҳамдигар ҳал шудаанд, ки гумон мекунӣ, ин матну оҳанг маҳз барои ҳамин садо ва ҳамин хонанда навишта шудаанд. “Соли сиёҳи 2000”, “Ошуфтабозор”, “Гули шақоиқ” аз чакомаҳои дӯстдоштаи ман дар Душанбе буданд.

Дар мулки ғурбат дигар ҳамаи хонданҳои ӯ ба дардҳоям малҳам мешаванд, ба вижа таронаҳои “Бачаҳои Эрон”, “Ба бачаҳомон чӣ мегӯем?”, “Дубора месозамат ватан”, “Шатранҷ” ва ҳамаи дигар.

Таваҷҷӯҳи дигарбораи маро ба Дориюш як дӯстам кашид. Вай навишт, ки на танҳо Одина Ҳошим ва Маҳваш, балки Дориюш низ бар матни Нодири Нодирпур — “Куҳандиёро” як таронаи зебое дорад. Шармандаам, намедонистам.

Онро шунидам. Шояд барои гӯши эрониҳо ин беҳтарин оҳанги “Кӯҳандиёро” бошад, аммо барои ман ҳамон таронаи содаи устод Одина наздиктар аст ва ҳамзамон тамоми сурудҳои дигари Дорюш беҳтарин мебошанд. Иттифоқан дар ҳамин тарона оҳанг ба Дориюш имкон надодааст, савти фоҷиаангези садои худро ба намоиш гузорад. Дард дар ин оҳанг камтар аз дарди умқи мисраъҳост, аз дарде, ки дили устод Одина онро сахттар ҳис кардааст.

Аммо ҳарсе оҳанг мисли ин ки ҳамдигарро такмил мекунанд. Ҳар се ба як забон аз се кишвари форсизабон мегӯянд. Аммо ин таронаи Дориюш бар матни Мӯъини Кирмоншоҳӣ гӯё таърихи ҳарсеи онҳост.

Дар бандҳо бас бандиён инсон ба инсон дидаам.
Аз ҳукмбар то ҳукмрон ҳайвон ба ҳайвон дидаам.

Дар макри ӯ, дар фикри ин, дар шукри ӯ, дар зикри ин
Аз ҳоҷиён то ноҷиён шайтон ба шайтон дидаам.

Дидӣ агар бехонумон, аз ҳар таборе сад ҷавон,
Ман гирҳои нотавон дарбoн ба дарбон дидаам.

Эй рӯзгори дилшикан! Ҳар дам маро санге мазан.
Ман сангҳо дар луқманон дандон ба дандон дидаам.

Аз худ раҷазхонӣ макун, тазвиргардонӣ накун,
Ман гардани гарданкашон ресмон ба ресмон дидаам.

Шарҳи ситам бас хондаам, оташ ба оташ мондаам,
Ман ашки чашми кӯдакон домон ба домон дидаам.

Аз ин кулаҳ то он кулаҳ, фарқе надорад шайху шаҳ,
Ман посдору посбон Эрон ба Эрон дидаам.

Мотам, ки гӯям з-ин ватан, к-аз барг-барги ин чаман,
Ман хуни чашми шоирон девон ба девон дидаам.

Чаккуш ба фарқи ман мазан! Эй сабри фӯлодини ман!
Ман зарбати путки замон сандон ба сандон дидаам.