Закоти ватанпарастй?

Баҳси бунёди нерӯгоҳи Роғун тадриҷан ба яке аз навъҳои варзиши миллӣ ва ояи закоти мол табдил меёбад. Аммо аҷиб аст, ки бо афзоиши ҳамовозиҳо ва қувват гирифтани даъватҳо, шубҳаи марбут ба дурнамои ин тарҳ кам намешавад. Чаро?

Агар давлати Тоҷикистон барномаи бунёди нерӯгоҳи барқи обии Роғунро ба таври шаффоф ва содаву рӯшан ба мардум мефаҳмонду пасон ин даъватро ба миён мегузошт, вокунишҳо шояд ба шакли дигаре мебуданд. Тарҳи Роғун ҳатто дар сомонаи Кумитаи давлатии сармоягузориҳо ва идораи амволи давлатӣ ҷой дода нашудааст, то хоҳишмандон аз мӯҳтавои он огоҳии комил пайдо кунанд.

Ба назар мерасад, барномаи хайрия ва саҳмияҳои Роғун бо шитобзадагӣ ва бе омодагии ҳамаҷониба, бадоҳатан ба миён афтодааст ва дар ҳоли ҳозир бо вуҷуди эълони шаклу сикка ва қимати саҳмияҳо танҳо рӯи сухан рост шудааст.

Чаро вақте ки давлат думболи сармоягузорони хориҷӣ мегашт, ҳамаи асноди ҳуқуқӣ ва техникии марбут ба бунёди нерӯгоҳи барқи обии Роғунро ба якояки онҳо пешкаш мекард, вале замоне ки рӯ ба мардуми худ овардаву онҳоро ба нангу номус фаро мехонад, бо даъвати “доирахабар” иктифо мекунад?

Магар зиёданд, касони ҷиддие, ки бе донистани ҳамаи ҷузъиёти муомила ва суду сарбахши пули хеш ба он сармоягузорӣ кунанд?

Агар ба мардум харидани саҳмияҳо пешниҳод мешавад, чаро набояд Низомномаи ҷамъияти саҳҳомии “Роғун”, шароити хариду фурӯши саҳмияҳо, номи ширкатҳое, ки мудирияти сармоягузории мардумиро бар дӯш хоҳанд дошт, шеваи тасмимгирии Шӯрои мудирони “Роғун” ва ҳамаи масъалаҳои марбута эълон нашаванд.

Агар қарор аст, “Роғун” мояи рушди иқтисодии Тоҷикистон шавад, табъан ба як ширкати сердаромад табдил хоҳад ёфт. Дар он сурат чӣ заруратест ба таблиғи зиёдаравонаи саҳмияҳои он? Оё ин таъкидҳо ҳам боиси шубҳаву гумон намешавад?

Исботи дурнамои бомуваффақияти тарҳ бо далелҳои раднашаванда ва аз тарафи коршиносони мустақил беҳтарин таблиғе буда метавонад, ки пули сармоягузоронро бе даъвату таъкидҳо низ ҷалб хоҳад кард. Тарҳ бояд илмию боварбахш бошад, он гоҳ барои саҳмияҳои он навбатҳои дурудароз ба вуҷуд хоҳад омад.

Аммо то ҳол касе рӯшану ошкор нагуфтааст, чаро сармоягузорони мумкин аз ширкат дар ин тарҳ даст кашиданд ва чаро агар ҳукуматҳо ё ширкатҳои давлатию нимадавлатӣ аз сиёсатзадагии қазия ҳаросиданд, ягон сармоягузори инфиродӣ аз хориҷа низ то ҳол ба бовари тамом нагуфтааст, ки омодааст, дар ин муомила ширкат кунад?

Шояд беҳтар аст, Ҷамшед Сиёев, бунёдгузори аҳроми молиявии мӯҳраро аз маҳбас берун овард, то як чунин барномаро ба роҳ монад? Агар сари вақт пеши роҳи ӯро намегирифтанд, метавонист, дар як мӯҳлати кӯтоҳ садҳо миллион доллари мардумро ҷамъ орад.

Ин, албатта, ҳазл аст. Баракс, тарҳи Роғун, аз он ҷо, ки ба ҳисси ватанхоҳиву ватандӯстӣ пайванд мегиряд, бояд бо афкор ва дастони пок ва таври шаффофу одилона амалӣ гардад.

Вале ҷои ин мо шоҳиди камбуди эътимодем. Дӯст ва ҳамкори ман, раиси Бахши душанбегии Радиои Озодӣ, Мирзонабии Холиқзод дар “Блогистони Озодӣ” норасоии бовар ба ҳукуматро хеле нишонрас қаламдод кардааст. Вай менависад, бо ҳар нафаре, ки ҳамсӯҳбат шудааст, зоҳиран омода будаанд, ба бунёди Роғун хайр кунанд, вале дафъатан пурсидаанд, тазмине ҳаст, ки ин пул ба сохтмони нерӯгоҳи муҳими кишвар харҷ хоҳад шуд?

Ширкаткунандагон баҳсҳои интернетӣ низ фақат як дархост доранд: Замонат диҳед, ки пули мо рабуда намешавад, сармоя чист, ҷони худро барои Роғун медиҳем. Ҳама далелҳое мехоҳанд, ки бовари онҳоро тақвият диҳад.

Ин ҳам дар ҳоле ки порлумони Тоҷикистон аз харҷи нодурусти 60 миллион сомонии буҷаи давлат бонги изтироб задааст. Ва собиқ раиси Бонки Миллии Тоҷикистон, ҳоло ноиби сарвазир, Муродалӣ Алимардон, дар саросари ҷаҳон бо сӯистифодаи рекордии наздик ба 1 миллиард доллар машҳур гаштааст.

Ва Тоҷикистон дар мубориза бо фасод, тибқи назарсанҷиҳои созмони Шаффофияти Байнулмилал дар як сол 7 зина поёнтар рафтааст, ки боз ҳам беэътимодии бештарро ангезиш медиҳад.

Аммо аз он ҷо ки ин даъватҳо ба нанги миллии мо нохун мезананд, метавон аз ҳама чиз чашм пӯшид ва ҳам хайре карду ҳам саҳмия харид. Ҳарчанд, файласуфи машҳури асри нуздаҳи рус Владимир Соловйев менависад, набояд бо ҳисси ватандӯстии одамон бозӣ кард ва меафзояд, беҳтар аст, аз ватандӯстӣ даст кашем, то аз виждон.